Bootcamp in Rotterdam brengt Waterlandschappen weer een stap verder

De tweede bootcamp van Werken aan Waterlandschappen vond plaats op 6 oktober in Rotterdam. Betrokkenen van de Zuidwestelijke delta, het IJsselmeergebied en de Groningse kust kwamen bijeen om verder te werken aan de visies voor hun landschappen. Samen brainstormden deelnemers over kansen voor maatschappelijke waardecreatie in deze waterlandschappen voor zowel ondernemers als bewoners. Twee gastsprekers lieten zien wat belangrijke randvoorwaarden zijn bij grote landschappelijke projecten.

Foto: Bootcamp deelnemers aan het werk.

“Het project Werken met Waterlandschappen is een broedplaats waar verschillende soorten onderzoek en disciplines samenkomen”, zegt projectleider Jeroen Veraart (Wageningen Environmental Research) tijdens de aftrap van de bootcamp. Hij benadrukt dat ideeën best een beetje mogen schuren. Ageeth van Maldegem (HZ University of Applied Sciences) vult aan dat het creëren van zoveel mogelijk waarde in het landschap het belangrijkste uitganspunt is en roept op om verder te kijken dan economische waarde. “Vandaag is bedoeld om elkaar te inspireren en om samen te bepalen welke vervolgstappen we kunnen nemen”, stelt ze in haar introductie.

Kathedraalprojecten

Twee gastsprekers delen hun ervaringen en succesfactoren bij grote landschappelijke projecten. De eerste is Timothy Vanagt van het Belgische ORC. Dit bureau adviseert bij grootschalige projecten en bedacht een co-creatiemethode. Vanagt spreekt over ‘kathedraalprojecten’, waarvan volgens hem in de praktijk twee derde in een la blijft liggen omdat er te weinig consensus of draagvlak is. “We brengen altijd eerst de relevante experts bijeen. Het is belangrijk om een veilige omgeving te creëren, waarin iedereen vrijuit kan praten. In dit stadium worden nog geen beslissingen genomen”, legt hij uit.

>> Powerpoint slides keynote Timothy Vanagt bekijken<<

Hoe belangrijk het is om de stem van bewoners in een vroeg stadium te betrekken, is de rode draad in het verhaal van de tweede gastspreker, filosoof Martijn de Vries van Populytics. Deze startup ontwikkelde de Participatieve Waarde Evaluatie (PWE), een aanpak gericht op het beter betrekken van burgers bij besluitvorming: “De deelnemende bewoners komen virtueel op de stoel van bestuurders te zitten en krijgen zo meer begrip voor de mogelijke dilemma’s.” Dat deze aanpak aanslaat, illustreert hij aan de hand van een windmolenpark dat eerst op veel weerstand stuitte. Na een PWE lukte het om met actiegroepen om tafel te komen en werden uiteindelijk meer windmolens gebouwd dan gepland.

>> Powerpoint slides keynote Martijn de Vries bekijken<<

Foto: Bootcamp deelnemers luisteren naar een presentatie.

Perspectief van de ander

De Vries’ presentatie leidt tot een levendige discussie over het verkrijgen van draagvlak onder zoveel mogelijk betrokkenen in de verschillende waterlandschappen. De deelnemers trekken er vervolgens op uit. Tijdens een wandeling naar de Euromast moeten zij onderling benoemen wat hen aanspreekt in het landschap en dit ook beargumenteren. “Je ziet heel andere dingen wanneer je met een opdracht op pad gaat”, vindt Arno Nolte van Deltares. “Het onder woorden brengen van wat je waardeert in het landschap en dit ook van anderen te horen, helpt om je in elkaar te verplaatsen.”

In de middag inventariseren de deelnemers de kansen en risico’s in de drie projectgebieden, gevolgd door een brainstormsessie over toekomstbeelden van de verschillende landschappen. Roel Doef (Rijkswaterstaat), betrokken bij het IJsselmeergebied, ziet klimaatverandering niet alleen als een bedreiging, maar ook als een aansporing om met multifunctionele oplossingen te komen. Hij denkt bijvoorbeeld aan het combineren van waterbuffering met het vergroten van de biodiversiteit. “We zijn hier met drie deltagebieden samengekomen. Het is belangrijk om ook van elkaar te blijven leren”, benadrukt hij.

Kennisvragen ophalen

In het Eems-Dollardgebied speelt de omgang met slib een hoofdrol en dat is historisch ook altijd al zo geweest, illustreert Jan-Willem Nieuwenhuis van Waterschap Noorderzijlvest in zijn pitch over het gebied. Wel valt nog te bezien hoe mogelijke interventies, zeker buiten de dijk, passen in de strenge Natura2000-wetgeving. Bij de groep die zich buigt over de Zeeuwse kust rijst de vraag wat ingrepen rondom de dijk doen met het veiligheidsgevoel van bewoners, helemaal met de watersnoodramp van 1953 in het achterhoofd.

De insteek van het project Werken met Waterlandschappen is niet om met detailontwerpen te komen voor de verschillende landschappen. Toch zijn de betrokkenen van plan om met meer te komen dan alleen abstracte visies. “Het is goed om een paar varianten uit te werken”, zegt Gijs Bosman van Weather Makers. “Wanneer je concrete ideeën hebt klaarliggen, komen die vroeg op tafel in de planvorming van een gebied.”

Werkatelier

De eerste volgende bijeenkomst is het werkatelier op 6, 7 en 8 november in Groningen. Daar wordt verder gewerkt aan de visie voor de Groningse kust in het Eems-Dollardgebied.